Eind november zat ik ’s avonds in de trein terug naar huis vanuit Den Haag. Buiten was een lichtzee zichtbaar. We reden door het kassengebied. Wat ik hier van dichtbij zag, fotografeerde André Kuipers eerder tijdens zijn ruimtemissie vorig jaar vanuit het ISS. De gigantische lichtuitstoot van onder andere de kassen zorgt voor een goed herkenningspunt van Nederland in de ruimte. De planten in die kas zullen vast prachtig groeien onder het aanhoudende licht. Maar is het echt nodig om een lichtkoepel te creëren rondom je kas, die in de wijde omtrek waar te nemen is?
Duisternis is gezond en schitterend
Er zijn inmiddels diverse onderzoeken die leren dat het voor mens en dier bijzonder gezond is om ’s nachts in een echt donkere omgeving te zijn. In onze 24-uurs economie is het echter normaal dat de omgeving stevig verlicht is. Daardoor wordt vergeten hoe mooi duisternis is. Als amateur astronoom zet ik met vrienden van de sterrenvereniging jaarlijks telescopen neer op een donkere plek op de Veluwe. We tonen de bezoekers van de Nacht van de Nacht de pracht van de donkere sterrenhemel, nadat ze terug komen van een wandeling door het donkere bos op zoek naar nachtdieren. Tijdens deze Nacht wordt het belang en de schoonheid van duisternis duidelijk voor de bezoekers. Maar als de volgende dag de zon weer schijnt, lijkt het onderwerp weer verdwenen uit de collectieve geheugen.
Ik ga niet pleiten voor het doven van verlichting op iedere plaats. Ik voel me ook onprettig in een donker steegje. Maar het zou goed zijn als duisternis een volwaardig milieuaspect wordt waar ontwikkelingen en bestaande situaties aan worden getoetst. Niemand heeft iets aan licht dat niet schijnt op de plek waarop het gericht is. Dergelijk wegstralend licht is pure verspilling van energie. In een tijd dat geld en energie schaars worden, ligt het voor de hand om daarop te bezuinigen.
Wetgeving?
Het Activiteitenbesluit biedt de mogelijkheid voor het bevoegd gezag om gebieden aan te wijzen waar de duisternis en het donkere landschap moeten worden beschermd. Regelgeving analoog aan een stiltegebied zou je inmiddels verwachten. Na een uurtje googlen valt te concluderen dat provincies bezig zijn met het onderwerp. Er zijn prachtige duisterniskaarten gemaakt. Maar tot aanwijzing van een beschermd donker gebied heeft dit, zover ik kan bezien, nog niet geleid.
Het is bemoedigend om te weten dat overheden zich het onderwerp inmiddels eigen hebben gemaakt. En eerlijk is eerlijk, hier en daar zijn acties te bespeuren, zoals de groene ledverlichting van de kruispunten in het buitengebied van Lunteren. Maar is het genoeg? Is er al bewustwording en actiebereidheid onder burgers, zoals die tuinder met zijn kas langs het spoor Den Haag - Utrecht? Of, die sportclub met lichtmasten die het lege sportveld beschijnen tot middennacht?
Hebben we hier wel nieuwe wetgeving voor nodig? Of is het een kwestie van stug doorgaan met het kweken van bewustwording door evenementen als de Nacht van de Nacht en Earth Hour?
Deze blog is geschreven door Susanne Pieterse, jurist bij Amer
Sterrenvereniging Astra Alteria
Earth Hour
Nacht van de nacht
Geen opmerkingen:
Een reactie posten